Dr n. med. Tomasz Maciejewski
Dyrektor Instytutu Matki i Dziecka
Czy planując zajście w ciążę kobieta powinna przyjmować jakieś preparaty witaminowe, które wzmocnią jej organizm i przygotują go do nowej roli mamy?
Kobieta planując ciążę powinna przede wszystkim zadbać o zdrowe odżywianie. Warto w tym czasie skorzystać z porady specjalisty, wybrać się do dietetyka i ustalić zbilansowaną, prawidłową dietę. Wiele, szczególnie młodych, kobiet żyje w ciągłym pośpiechu i zapomina o regularnym, zdrowym odżywianiu, nie je śniadania – zastępuje je kawą. Planując zajście w ciąże warto każdego dnia zadbać o pięć zdrowych posiłków, bogatych w owoce, warzywa, zdrowe tłuszcze. Nie ma oczywiście jakiejś z góry ustalonej diety dla kobiety starającej się o dziecko, ale przyszła mama powinna odżywiać się racjonalnie, regularnie i przede wszystkim zdrowo. Jeśli chodzi o suplementację, to kobieta, która chce zostać mamą, 6 tygodni przed planowanym zajściem w ciążę powinna przyjmować kwas foliowy, który ma udowodnione naukowo działanie ochronne dla rozwijającego się układu nerwowego dziecka.
Jak powinna wyglądać prawidłowa dieta kobiety w ciąży?
Dieta kobiety w ciąży również powinna być oparta na zasadach zdrowego odżywiania. Ciężarna przede wszystkim nie powinna jeść za dwoje, a dla dwojga. Bardzo ważne jest, aby jej posiłki były urozmaicone, zawierały węglowodany złożone. Warto więc przygotowując dania wybierać zdrowe kasze, warzywa oraz mięso ze sprawdzonego źródła. Ciężarna powinna także jeść ryby. Ważne jest, aby unikać przetworzonej żywności, a posiłki przygotowywać samodzielnie. Istnieją również produkty, z których kobieta w ciąży powinna zrezygnować i jest to surowe mięso, szczególnie wołowe, oraz surowe ryby. Często mówi się, że przyszła mama nie powinna pić kawy czy herbaty – to nieprawda. Jeśli ciężarna wypije jedną czy dwie filiżanki kawy lub herbaty dziennie – nie zaszkodzi dziecku. Proponowałbym jednak zrezygnować z napojów energetycznych, które są wysokokaloryczne i zawierają substancje chemiczne mogące wpływać niekorzystnie na rozwijający się organizm dziecka.
Czy samo zdrowe odżywianie wystarczy, aby zapewnić ciężarnej odpowiednią ilość witamin i suplementów? Czy powinna ona przyjmować dodatkowe preparaty, które uzupełniają niedobory w diecie?
Może nie wystarczyć, szczególnie w 2. i 3. trymestrze ciąży, kiedy zapotrzebowanie organizmu matki dziecka wzrasta z tygodnia na tydzień i dlatego lekarz może wtedy zalecić suplementację.
Jakich witamin i minerałów szczególnie brakuje naszej populacji, które kobieta powinna dostarczać sobie i dziecku w trakcie ciąży?
Wszystko zależy od tego jak kobieta odżywiała się przed ciążą i jak odżywia się będąc w ciąży. Przyjmuje się jednak, że ciężarne powinny suplementować żelazo, witaminę D, kwas foliowy, jod i magnez, wielonienasycone kwasy tłuszczowe (popularnie zwane DHA). Oczywiście może się zdarzyć, że pojawią się też inne niedobory, które trzeba będzie uzupełnić, ale robi się to już pod kontrolą lekarza prowadzącego ciążę.
Na co ciężarna powinna zwracać uwagę wybierając preparat witaminowy?
Polecamy zakup preparatów rekomendowanych przez towarzystwa naukowe, instytuty medyczne, np. Instytut Matki i Dziecka. Oznacza to, że takie suplementy diety są przez nas sprawdzone. Wybierając produkt w aptece przede wszystkim powinniśmy zwracać uwagę na skład preparatów witaminowych. Nie zawsze jest tak, że im więcej składników ma preparat, tym jest lepszy. Bardzo ważne jest to, w jakiej ilości w preparacie występują poszczególne witaminy i minerały i czy uzupełniają dzienne zapotrzebowanie na nie. Na rynku jest mnóstwo suplementów diety dla ciężarnych, na pozór wyglądają one bardzo podobnie. Aby wybrać ten najlepszy, który będzie zapewniał bezpieczeństwo nam i dziecku, warto poradzić się lekarza, który doradzi nam, jaki środek będzie dla nas najlepszy.
Jaką rolę spełniają kwasy tłuszczowe w organizmie ciężarnej?
Kwas tłuszczowy DHA to kwas z grupy Omega-3, który ma ogromne znaczenie dla zdrowia naszego dziecka. Wpływa on na prawidłowy rozwój centralnego układu nerwowego, czyli mózgu, oraz siatkówkę oka.
Czy po urodzeniu dziecka kobieta powinna nadal kontynuować suplementację?
Tak, szczególnie mama, która zdecydowała się na karmienie naturalne. To, w jaki sposób odżywia się młoda mama nie jest obojętna dla jakości i ilości mleka, które jest produkowane przez jej organizm. Wskazania do suplementacji podczas karmienia piersią nie różnią się od tych dla kobiet w ciąży. Nadal należy uzupełniać witaminę D, kwasy tłuszczowe, magnez, jod, żelazo, szczególnie jeśli podczas porodu doszło do utraty dużej ilości krwi.