Home » Zdrowa w każdym wieku » Podstępny złodziej kości
Zdrowa w każdym wieku

Podstępny złodziej kości

osteoporoza
osteoporoza
Prof. dr hab. med. Edward Czerwiński

Prof. dr hab. med. Edward Czerwiński

Dyrektor Krakowskiego Centrum Medycznego, Założyciel Krakowskiego Oddziału Polskiej Fundacji Osteoporozy, Polskiego Towarzystwa Osteoartrologii i Europejskiej Fundacji Chorób Mięśniowo-Szkieletowych

Osteoporoza została uznana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za chorobę cywilizacyjną, a jednak wciąż mało się o niej mówi. Głównie chorują na nią kobiety po 50. roku życia. Czym jest ta choroba i dlaczego objawia się ona zazwyczaj w okresie menopauzy?

Wg definicji WHO, osteoporoza jest chorobą szkieletu, charakteryzującą się upośledzoną wytrzymałością kości, co powoduje zwiększone ryzyko złamania. Starzenie się i inne czynniki powodują postępujące zrzeszotnienie i ścieńczenie naszych kości, które stają się kruche i łatwo ulegają złamaniom. Po 50.r.ż. dotyczy to 30 proc. kobiet i 8 proc. mężczyzn. Kobiety chorują znacznie częściej, ponieważ menopauza powoduje gwałtowny spadek poziomu estrogenów, co nasila procesy zaniku tkanki kostnej.

Jak rozpoznać objawy tej choroby? Kiedy kobieta powinna zgłosić się do specjalisty w celu rozpoczęcia leczenia?

Osteoporoza nie boli, nie daje żadnych objawów ostrzegawczych. Często pierwszym objawem jest złamanie, a to oznacza niestety zaawansowaną osteoporozę. Każda kobieta po 50. r.ż., a mężczyzna po 60. r.ż. powinien sprawdzić, czy nie grozi mu złamanie przez skorzystanie z kalkulatora FRAX dostępnego tutaj. Wynik do 5 proc. jest w granicach normy, a przy podwyższonym należy wykonać badanie gęstości kości i zgłosić się z nim do lekarza.

Innym objawem osteoporozy może być obniżenie wzrostu o 4 cm, co oznacza w 90 proc. złamanie osteoporotyczne kręgosłupa. Złamania kręgosłupa w osteoporozie w 60 proc. przypadków nie są bolesne. Każde złamanie niskoenergetyczne, tj. takie jak upadek z wysokości własnej (np. złamanie kości promieniowej zwane potocznie nadgarstka, złamanie szyjki kości udowej), oznacza już ciężką osteoporozę i bezwzględnie wymaga leczenia, niezależnie od wyniku badania FRAX i badania gęstości mineralnej kości.

Które kobiety są najbardziej narażone na osteoporozę?

Najbardziej narażone na osteoporozę są kobiety, które doznały już złamania niskoenergetycznego i te, u których rodzice mieli osteoporozę lub przebyli złamanie. Ponadto, czynnikiem ryzyka jest wystąpienie wczesnej menopauzy, zwłaszcza chirurgicznej (usunięcie narządów rodnych z jajnikami). Osteoporozę tzw. wtórną mogą powodować również współistniejące choroby jak i zażywane leki.

Choroby prowadzące do osteoporozy to:

● cukrzyca,
● niewydolność nerek,
● zaburzenia czynności tarczycy i przytarczyc,
● zaburzenia przewodu pokarmowego,
● choroby reumatyczne,
● przewlekła obturacyjna choroba płuc.

Z leków, osteoporozę powodują najczęściej:

● glikokortykosteroidy,
● leki przeciwpadaczkowe,
● doustne leki przeciwzakrzepowe.

O osteoporozie mówi się, że jest „cichym złodziejem kości”, zwana też jest „cichą epidemią”. Dane są niepokojące – około 3 mln Polaków cierpi na tę chorobę, a tylko 200 tys. z nich podejmuje leczenie. Czym jest to spowodowane?

Określenie „cichy złodziej kości” uzmysławia nam, że choroba „okrada” nas z kości, a my o tym nie wiemy (jak przy każdej kradzieży). Rzeczywiście na osteoporozę leczy się mniej niż 10 proc. chorych. Wynika to z powszechnego braku świadomości w społeczeństwie o zagrożeniu w całej populacji. Co więcej, jak wykazały badania naukowe, nawet osoby po złamaniu myślą, że osteoporoza dotyczy „innych osób”, a nie ich osobiście. Osteoporozę całkowicie ignorują mass media, ponieważ jest mało interesujące dla nich opisywanie chorujących samotnych wdów w przeciwieństwie do nagłego zachorowania jakiegoś celebryty czy też polityka.

Jakie są dostępne metody leczenia osteoporozy na rynku polskim?

W polskich aptekach są prawie wszystkie współczesne leki na osteoporozę co nie oznacza, że są one dostępne dla pacjentów. Należy jednak podkreślić, że celem leczenia osteoporozy jest uniknięcie złamania, a tego nie da się uzyskać zażywając tylko tabletkę. Na leczenie osteoporozy składa się: suplementacja wapniem i wit. D, tabletka, czyli lek wpływający na metabolizm kości, profilaktyka upadków i zdrowy styl życia.

W Polsce, ale także na całym świecie mamy powszechny niedobór wit. D i suplementacja w wysokości co najmniej 2000 jednostek, zalecana jest po 60. r.ż. u wszystkich przez cały rok, a u młodszych populacji w okresie zimy. Uzupełnienie niedoboru wapnia, który jest budulcem kości, najlepiej dokonać odpowiednią dietą.

W leczeniu farmakologicznym najczęściej stosowane są tzw. bisfosfoniany. Mamy postaci, które można stosować doustnie raz w tygodniu lub raz w miesiącu oraz dożylnie raz na 3 miesiące i raz w roku. Ponadto, dysponujemy lekami innowacyjnymi jak denosumab. Ostatnio został zarejestrowany w Europie lek romosozumab, który w przeciwieństwie do dotychczasowych, nie tylko hamuje resorpcję kości, ale powoduje jej tworzenie. Należy stwierdzić, że leki te są skuteczne i bezpieczne, a powikłania występują rzadko.

Nieodłączną, a nawet ważniejszą od farmakoterapii, jest profilaktyka upadków, bowiem złamania w 90 proc. są przyczyną upadków.

Należy nie zapomnieć o zdrowym stylu życia i pamiętania o tym, że podstawową cechą jest fizycznie aktywny tryb życia i unikanie substancji szkodliwych, tj. palenie papierosów i spożywanie nadmiernej ilości alkoholu.

Czy wspomniane formy leczenia są refundowane?

Refundacja leków w Polsce należy niestety do najgorszych w tej części Europy. Refundowane są leki doustne stosowane raz w tygodniu (i odpłatność wynosi 30 proc.). Pozostałe preparaty w praktyce nie są refundowane. Całkowity brak refundacji jest dla leków raz w miesiącu i dożylnych. Denosumab jest dostępny dla bardzo wąskiej grupy chorych spełniających kryteria wyznaczone przez Ministerstwo Zdrowia. Nie ma na naszym rynku romosozumabu.

Tak beznadziejna sytuacja refundacyjna powoduje, że osoby, z dolegliwościami żołądkowymi, które nie mogą zażywać leków doustnych nie są w stanie pokryć kosztów innych leków.

Więcej informacji na stronie: www.osteoporoza.pl.

Next article