Kampanie społeczne na temat profilaktyki raka piersi docierają do wielu pacjentek, jednak nadal odsetek zgłaszalności na badania jest bardzo niski. Wynika to z lęku przed nieznanym – chorobą, która obecnie wcześnie wykryta, nie musi być śmiertelna.
Anna Kupiecka
Prezes Fundacji OnkoCafe – Razem Lepiej
Dlaczego należy szeroko komunikować i edukować na temat roli regularnych badań profilaktycznych?
Polki nadal zbyt rzadko wykonują badania przesiewowe i samobadanie piersi, które pozwala zauważyć pierwsze niepokojące zmiany. 1/3 Polek nadal nie wie, w jaki sposób powinno się wykonywać samobadanie. 72 proc. nie wie również, w jakim dniu cyklu miesiączkowego należy je przeprowadzić. Tylko 7 proc. ma świadomość, że powinno ono zostać wykonane pomiędzy 5. a 10. dniem cyklu.
Jako fundacja podejmujemy te działania od wielu lat, ponieważ wierzymy, że dają one efekt. Edukujemy zarówno z zakresu samobadania piersi, jak i informujemy, dlaczego jest to tak ważne. Jak wskazują dane, do programu profilaktycznej mammografii zgłasza się niespełna 20 proc. uprawnionych pacjentek. Nadal nie udaje się osiągnąć poziomu 50, a nawet 75 proc. zgłaszalności, jak jest to w innych krajach europejskich. Jest to bardzo niski odsetek, choć zdawałoby się, że świadomość na temat dużego znaczenia wczesnej wykrywalności raka piersi jest wśród kobiet wysoka. Podobnie jest z kontrolnymi badaniami u ginekologa. Dlatego każda kampania i działania edukacyjne są niezmiernie ważne i potrzebne, ponieważ o ile kobiety wiedzą, że trzeba się badać, to nadal boją się to robić.
Jak ważne jest samobadanie piersi w kontekście wczesnego wykrycia choroby?
Lęk przed zachorowaniem stanowi dla wielu kobiet blokadę. A przecież im wcześniej dowiemy się, że jesteśmy chore, tym szybciej możemy zareagować i uniknąć wielu poważnych konsekwencji, w tym inwazyjnego leczenia. Dlatego też naszą komunikację w fundacji opieramy na przykładach kobiet, które chorowały, wyleczyły się bądź leczą się na raka piersi niezależnie od jego stadium. Tymi historiami chcemy pokazać, że warto się badać, bo po raku jest życie, a w Polsce nie jest to już wyrok jak kilkadziesiąt lat temu, gdy nie mieliśmy dostępu do tak nowoczesnych rozwiązań. Nowotwór piersi wykryty we wczesnym stadium w wielu przypadkach jest w 100 proc. wyleczalny.
Kiedy i w jaki sposób kobiety powinny wykonywać samobadanie?
Od lat prowadzimy kampanię „BreastFit – Kobiecy biust. Męska sprawa”, którą uczymy nie tylko kobiety, ale również mężczyzn w jaki sposób należy prawidłowo badać piersi. W akcji tej szkolimy także Ambasadorki Profilaktyki BreastFit, które m.in. pokazują na fantomie innym kobietom, jak powinno przebiegać samobadanie. Jest to forma przełamania tabu i pretekst do przekazania wiedzy, co należy zrobić, gdzie mogą się zgłosić po pomoc, gdy wyczują jakąś niepokojącą zmianę.
Samobadanie należy przede wszystkim wykonywać regularnie, raz w miesiącu, między 5. a 10. dniem cyklu. U kobiet niemiesiączkujących może to być dowolny, wyznaczony dzień w miesiącu, czyli np. ostatnia sobota każdego miesiąca. Bardzo ważne jest, by się nie bać, patrzeć na swoje piersi – obserwować je w lustrze, porównywać je, sprawdzać, czy nie ma zmian na skórze itp. Następnie należy podnieść jedną rękę i ruchami okrężnymi, kolistymi, dokładnie badać pierś oraz obszar pod pachami. Warto też dotykać piersi na leżąco, w łóżku, ale też obserwować biustonosz, czy nie pojawia się na nim czerwona lub brunatna kropla, jak było w moim przypadku, gdy zachorowałam. Pomocne może okazać się również samobadanie pod prysznicem, gdy piersi są namydlone. Pełna instrukcja samobadania znajduje się na naszej stronie internetowej badajbiust.pl.
Jakie są kluczowe działania profilaktyczne nowotworów piersi?
Kluczowe w profilaktyce jest zachowanie zdrowego stylu życia, czyli odpowiednia dawka ruchu i zbilansowana dieta. Jest to podstawa tzw. wczesnej profilaktyki. Natomiast jeśli chodzi o profilaktykę raka piersi, niezwykle ważne są regularne wizyty u ginekologa, badania okresowe, w tym obrazowe USG oraz samobadanie piersi.