Prof. dr hab. n. med. Mariusz Zimmer
Prezes Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, Kierownik Kliniki Ginekologii i Położnictwa Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu
Jeszcze do niedawna krew znajdująca się w pępowinie, po narodzinach dziecka była zawsze utylizowana. Dzisiaj wiemy, że można ją wykorzystać – komórki macierzyste w niej zawarte mogą stanowić skuteczną terapię w leczeniu wielu chorób. Czym jest krew pępowinowa? Jak się ją pozyskuje?
W krwi pępowinowej znajdują się komórki macierzyste, które są prekursorem praktycznie każdej komórki w ludzkim organizmie. Dzięki nim, po obróbce medycznej możemy wykształcić wszystkie komórki w organizmie: od skóry, komórek układu krwiotwórczego, po tkankę kostną, na komórkach nerwowych kończąc.
Pozyskuje się ją po urodzeniu dziecka z łożyska i pępowiny – gdzie zawsze znajduje się jej około kilkuset mililitrów. Pobierana jest w sposób sterylny do woreczków, a następnie przekazywana do odpowiednich miejsc tzw. banków krwi pępowinowej, gdzie jest przechowywana i przetwarzana w celach medycznych.
Jakie jest wykorzystanie krwi pępowinowej w medycynie? Przy jakich chorobach jest wykorzystywana?
Wykorzystanie komórek macierzystych, w tym pozyskiwanych z krwi pępowinowej, jest krokiem milowym w medycynie. Spektakularnym wykorzystaniem komórek macierzystych jest np. odtworzenia ciągłości rdzenia kręgowego po urazach, co przeciwdziała trwałemu kalectwu. Tego typu zabieg przeprowadzono w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym we Wrocławiu. Komórki wykorzystuje się także do leczenia schorzeń hematologicznych, np. u dzieci chorych na białaczkę. Komórki macierzyste mogą być także remedium w ortopedii, np. w leczeniu źle gojącej się rany po złamaniu kości u dziecka. Istnieje jeszcze wiele indywidualnych sytuacji medycznych, w których już są i będą wykorzystywane komórki macierzyste. Jest to gałąź medycyny bardzo dynamicznie rozwijająca się.
Kto może otrzymać komórki macierzyste z krwi pępowinowej?
Najlepszym biorcą komórek macierzystych jest zastosowanie ich u osoby, od której zostały one pobrane ze względu na pełną zgodność genetyczną. Jednak do tej pory nie było to tak popularne, wykorzystuje się obecnie krew pępowinową pobraną od młodszego rodzeństwa dla np. starszego czy innych osób spokrewnionych.
Jakie są zalety przechowywania krwi pępowinowej?
Można powiedzieć, że zbankowanie krwi pępowinowej to takie koło zapasowe lub medyczna polisa ubezpieczeniowa na zdrowie. Oby nie trzeba było jej stosować. Ale gdyby zaszła konieczność mamy możliwość jej wykorzystania w terapii wielu chorób. To lekarstwo pochodzące od nas samych i dostępne dla nas praktycznie zawsze.
Jakie są przeciwwskazania do zabiegu oraz ograniczenia pod względem wykorzystania krwi pępowinowej?
Głównym przeciwwskazaniem do pobrania krwi pępowinowej są zakażenia matki dziecka w tym wirusem HiV co wyklucza całkowicie przeprowadzenie zabiegu.
Kiedy rodzice dziecka powinni rozważyć decyzje bankowania krwi pępowinowej?
Już w okolicach czwartego miesiąca ciąży rodzice mogą kontaktować się z organizacjami, które przechowują krew pępowinową. Instytucje te są przygotowane do certyfikowanego przechowywania krwi.