Dr n. med. Tomasz Maciejewski
Dyrektor Instytutu Matki i Dziecka
Czym jest badanie KTG i czemu służy?
Kardiotokografia to badanie ultradźwiękowe wykonywane u kobiet w ciąży w celu obserwacji czynności serca płodu oraz czynności skurczowej macicy. Zdrowym kobietom, których ciąża przebiega prawidłowo badanie po raz pierwszy wykonuje się dopiero w trakcie porodu. Jeśli nie ma wskazań medycznych badanie wykonuje się w ciąży po terminie porodu. Podczas porodu jest niezwykle ważne i może uratować życie i zdrowie dziecka.
Jak wykonuje się to badanie, czy jest ono bolesne?
KTG jest badaniem podstawowym, wykonywanym każdej kobiecie w trakcie porodu, jest dostępne na wszystkich oddziałach położniczych w Polsce. Jest ono bezbolesne i wykonuje się je w wygodnej dla ciężarnej pozycji leżącej, najczęściej na lewym boku. Przed badaniem na brzuchu pacjentki, posmarowanym specjalnym żelem umieszczane są dwa pasy z pelotami, które rejestrują pracę serca i skurcze macicy. Jeśli zapis jest prawidłowy to trwa on około 20 minut. Badanie jest całkowicie bezpieczne i w ogóle nie jest inwazyjne, jedyne działanie niepożądane, które może wystąpić podczas jego trwania to uczulenie na żel, ale zdarza się to bardzo rzadko. Dostępne są także urządzenia, które pozwalają wykonać badanie KTG nie tylko w pozycji leżącej, oraz urządzenia do samodzielnego pomiaru, który można wykonywać w domu.
Kto odczytuje badanie KTG?
Badanie zazwyczaj odczytuje lekarz ginekolog lub położna. Jeśli wynik jest wątpliwy to należy przeprowadzać je jeszcze raz, przez kolejne 20 minut i obserwować zapis lub poszerzyć diagnostykę. Ale może zdarzyć się tak, że już po pierwszych 20 minutach badania jesteśmy w stanie odczytać, że wynik jest patologiczny, czyli w jego zapisie występują nieprawidłowości, wtedy podejmujemy szybką reakcję i przystępujemy do ratowania życia dziecka.
Jakie nieprawidłowości pozwala wykryć badanie kardiotokograficzne?
Przede wszystkim badanie pozwala stwierdzić nieprawidłowości w czynności serca płodu, które mogą być objawem niedotlenienia wewnątrzmacicznego płodu. Oznacza to, że dziecko przez niedotlenienie mózgu, może urodzić się z porażeniem mózgowym. Należy jednak pamiętać, że tylko 6 proc. wszystkich porażeń mózgowych u dzieci spowodowane jest komplikacjami w trakcie porodu, pozostała część wynika z chorób przewlekłych matki, lub chorób przebytych w trakcie ciąży. Badanie KTG nie zabezpiecza całkowicie przed wystąpieniem porażenia, ale dzięki niemu jesteśmy w stanie ograniczyć jego występowanie u wielu dzieci.
Jakie działania podejmuje lekarz w przypadku patologicznego badania KTG?
Lekarz przystępuje do ratowania życia dziecka, czyli np. wykonuje cesarskie cięcie. Obecnie około 15 proc. wszystkich cięć cesarskich wykonuje się z powodu nieprawidłowego zapisu badania KTG. Po wykonaniu cesarskiego cięcia nie jesteśmy w stanie stwierdzić, czy na pewno doszłoby do niedotlenienia wewnątrzmacicznego, lepiej jednak zapobiegać, niż dopuścić do urazu dziecka. Nie wiem ile dzieci udaje nam się uratować przez cesarskie cięcie, ale nawet jeśli na kilkanaście wykonanych operacji jest to tylko jedno dziecko, to dla nas lekarzy jest to aż jedno uratowane życie i zdrowie dziecka.