W Polsce mamy dość dobrze ustanowione prawo dotyczące standardów organizacyjnych opieki okołoporodowej. Obowiązuje specjalne rozporządzenie Ministra Zdrowia oraz ustawa o prawach pacjenta. Czy są one przestrzegane?
Joanna Pietrusiewicz
Prezeska Zarządu Fundacji, specjalistka ds. opieki okołoporodowej
Jak wyglądają w Polsce standardy opieki okołoporodowej?
Standardy opieki okołoporodowej dotyczą lekarzy, położnych, przychodni i szpitali w całej Polsce – niezależnie od tego, czy są to ośrodki publiczne, czy też prywatne. Dzięki nim pacjentka może sprawdzić, czy w jej przypadku opieka jest dobrze zorganizowana, czy zlecone są odpowiednie badania itp. Jednym ze standardów w opiece nad kobietą jest skierowanie jej w 21. tygodniu ciąży do położnej POZ. To położna ma za zadanie przygotować kobietę do porodu, poprowadzić edukację, a potem wspierać po porodzie. Standard też mówi o tym, jak powinna wyglądać opieka podczas porodu – kobieta ma prawo chodzić, wybierać komfortową dla siebie pozycję, pić, a w niektórych przypadkach także jeść. Również pierwsze godziny po narodzinach dziecka są chronione prawem.
Dlatego też kolejnym, bardzo ważnym aspektem zawartym w standardzie opieki okołoporodowej jest kontakt skóra do skóry, czyli położenie dziecka zaraz po narodzinach na brzuchu mamy na ok. 2 godziny, jeśli nie medycznych przeciwwskazań. W standardzie zapisane są też kwestie związane ze wsparciem laktacyjnym. Wszystkie standardy są dokładnie opisane na naszej stronie internetowej rodzicpoludzku.pl. Oczywiście standard to minimum, zatem jeśli jest taka potrzeba, należy na przykład zlecić dodatkowe badania. Oczywiście to lekarz może to zrobić. Jeśli zaś chodzi o przestrzeganie ustawy o prawach pacjenta, to warto wspomnieć, że pacjent musi zgodzić się na każdą procedurę medyczną. Podstawą takiej zgody musi być informacja udzielona przez personel medyczny.
Jak zatem przedstawia się to w praktyce? Skąd kobiety mogą czerpać wiedzę na ten temat?
W Fundacji doskonale zdajemy sobie sprawę z tego, że żaden szpital nie jest idealny. Ochrona zdrowia boryka się obecnie z wieloma problemami, w tym z kryzysem kadrowym. Dlatego istotną rolę w całym procesie odgrywa szkoła rodzenia. Dzięki uczestnictwie w zajęciach kobiety mogą przygotować się na konkretne sytuacje. Wtedy też pozyskują wiedzę, dzięki której stają się partnerem w rozmowie z lekarzem lub położną. Nie można bać się zadawania pytań i komunikowania swoich potrzeb. Bardzo ważna jest osoba towarzysząca przy porodzie, która daje kobiecie oparcie i pomaga w trudnych momentach. Taką osobą jest ktoś bliski, ale jednocześnie też położna (choć wiemy, że niekiedy w trakcie porodu może nie być cały czas dostępna).
Z samą realizacją standardów opieki okołoporodowej w każdej placówce bywa różnie. Tutaj z pomocą przychodzi fundacyjny portal gdzierodzic.info, na którym można sprawdzić ranking szpitali. Kobieta może wybrać konkretne województwo, miasto, by zobaczyć, jak ten standard w szpitalu w najbliższym otoczeniu jest przestrzegany. Ranking jest tworzony przez pacjentki, które dzielą się swoimi doświadczeniami na temat opieki na poszczególnych etapach. Wiemy, że różne placówki, m.in. na podstawie opinii naszych pacjentek, na bieżąco reagują na ewentualne nieprawidłowości. Zatem głos kobiet w zmianie na lepsze jest kluczowy.
Zachęcamy do wypełnienia naszej ankiety. Więcej na ten temat: gdzierodzic.info/szpitale.
Co w tym aspekcie powinno ulec zmianie?
Kryzys w ochronie zdrowia sprawia, że czasem położna ma pod swoją opieką kilkanaście pacjentek, dla których (nawet jeśli bardzo się stara) nie znajdzie odpowiedniej ilości czasu. Natomiast nam w Fundacji zależy na jakości opieki zdrowotnej przejawiającej się w kontakcie z drugą osobą i w czasie jaki się tej świeżo upieczonej mamie poświęci. Czas na wsparcie, rozmowę, ukojenie, ale też na sprawdzenie, w jaki sposób mama radzi sobie z karmieniem piersią. Tego, jak na razie, nam brakuje.