Prof. dr hab. Mariusz Zimmer
Specjalista ginekolog, Prezes Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników
Dostarczanie organizmowi niezbędnych makro- i mikroelementów jest kluczowe w prawidłowym rozwoju płodu, a także samopoczuciu samej ciężarnej i karmiącej. Te same czynniki wpływają na samo zajście w ciąże. Jak zatem powinien wyglądać ich styl życia? O tym porozmawialiśmy z naszym ekspertem.
Jak powinna wyglądać dieta kobiety w ciąży, karmiącej i starającej się o potomstwo? Co zrobić, aby dostarczyć organizmowi wszystkich substancji niezbędnych mamie i dziecku?
Podstawą w tej kwestii jest zrównoważona dieta oraz dbanie o harmonijny styl życia. Kluczowe jest zachowanie balansu – by nie dochodziło do przesady z żadnej ze stron. Zbilansowana dieta jest niezwykle ważnym elementem w codziennym funkcjonowaniu organizmu i rozwoju płodu, jednak istotny jest również sposób spożywania posiłków. Chodzi przede wszystkim o eliminację stresu i pośpiechu podczas przyjmowania pokarmów, co najczęściej dotyczy mam karmiących, gdy już zajmują się pociechą, ale nie tylko. Zaleca się stawianie na zdrową, zróżnicowaną dietę, by to z niej czerpać najpotrzebniejsze pierwiastki.
Jakie są zalecenia PTGiP i rekomendacje dotyczące suplementacji kobiet w ciąży i tych karmiących? Na które składniki wzrasta zapotrzebowanie i dlaczego? Czy jest potrzeba suplementowania innych składników? Czy więcej znaczy lepiej?
W dziedzinie suplementacji na pierwszy plan wysuwa się przyjmowanie kwasu foliowego, w celu uzupełnienia poziomu folianów u matki, gdyż niski poziom folianów jest czynnikiem ryzyka rozwoju wad cewy nerwowej u rozwijającego się płodu1. Gdy planujemy ciążę, warto zacząć go stosować minimum pół roku przed planowanym zapłodnieniem. U wszystkich kobiet w wieku prokreacyjnym, Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników zaleca stosowanie co najmniej 0,4 miligrama na dobę, w ciąży i w okresie karmienia w zależności od okresu 04 – 0,8 miligrama. Tak jak w przypadku każdego suplementu, sprawdza się powiedzenie „co za dużo, to niezdrowo”.
Ważny jest umiar, ponieważ za duże ilości poszczególnych składników mogą negatywnie wpływać na funkcjonowanie organizmu i rozwój dziecka. Następnymi niezwykle ważnymi pierwiastkami w tym okresie jest jod, a także witamina D oraz DHA. Kolejna substancja, która odgrywa istotną rolę w okresie ciąży jak i podczas karmienia to żelazo, jednak w konkretnych przypadkach. Warto w tym celu ustalić poziom ferrytyny i dobrać odpowiedni produkt, by także nie przesadzić z jego suplementowaniem – nadmiar żelaza również może mieć niekorzystny wpływ jak i jego niedobór.
Na co powinna zwracać uwagę każda kobieta starająca się o dziecko, ciężarna i karmiąca piersią? Jakie wykonać badania, wizyty kontrolne? Czy styl życia ma znaczenie?
Warto wyznawać zasadę: „w zdrowym ciele zdrowa ciąża”. Oznacza to m.in., że należy znać swój organizm pod kątem np. występowania ewentualnych chorób. Ciąża to specyficzny dla organizmu czas, w którym mogą ukazać ukryte schorzenia. Dlatego bardzo istotną kwestią jest to, by przed tym okresem wiedzieć, jaki jest stan m.in. serca, nerek, wątroby, układu krzepnięcia, krążenia. Wskazane jest poznanie swojego statusu wirusologicznego – wiedza o przebytej lub nie różyczce, wirusowym zapaleniu wątroby, cytomegalii, ospie wietrznej czy też rozwinięciu wirusa opryszczki. Te trzy ostatnie wirusy są bardzo niebezpieczne, jeśli zachoruje się na nie pierwszy raz w czasie ciąży. Mogą powodować nawet szereg wad w rozwoju płodu.
Dodatkowo ważna jest także informacja na temat przebytych chorób odzwierzęcych, np. toksoplazmozy. Oczywiście niedocenionym przed ciążą, w trakcie i zaraz po, jest czynnik emocjonalny, będący składową stylu życia. Jest on bardzo ważny, ponieważ stres może znacznie przyspieszyć akcję porodową i prowadzić wcześniactwa. W spokojnym środowisku dzieci dużo lepiej się rozwijają zarówno w życiu płodowym, jak i po porodzie. Dlatego zalecana jest np. muzykoterapia i relaksacja dla mam.