Prof. dr hab. med. Marek Ruchała
Kierownik Katedry i Kliniki Endokrynologii, Przemiany Materii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytet Medyczny w Poznaniu
Gospodarka hormonalna odgrywa niezwykle istotną rolę w organizmie kobiety. Aby zachować równowagę hormonalną należy w pierwszej kolejności zadbać o odpowiednie odżywienie. Jaki wpływ na organizm kobiety ma układ hormonalny oraz jak istotne jest jego prawidłowe funkcjonowanie?
Układ hormonalny reguluje podstawowe procesy życiowe organizmu kobiety. Jest on niezwykle złożony. Jego najwyższe piętro stanowi podwzgórze – centrum dowodzenia. Podwzgórze odbiera sygnały z obwodu. Gdy brakuje jakiegoś hormonu, informacja z podwzgórza biegnie do przysadki, która wydziela hormony tropowe, które odpowiadają za wydzielanie hormonów w narządach obwodowych, czyli w tarczycy, nadnerczach, jajnikach. To jest bardzo skomplikowany układ wzajemnie na siebie oddziałujących elementów, którego prawidłowe funkcjonowanie warunkuje zdrowie, wygląd i dobre samopoczucie kobiety. Z kolei za prawidłową gospodarkę wapniowo fosforanowa odpowiadają niezwykle ważne hormony parathormon, kalcytonina i życiodajna witamina D.
Jakie czynniki wpływają na wydzielanie hormonów?
Na wydzielanie hormonów wpływają czynniki zewnętrzne np. temperatura otoczenia, ekspozycja na światło słoneczne, nastrój, aktywność fizyczna, ostry lub przewlekły stres, głód, stopień otyłości, oraz składniki diety.
Do czynników wewnętrznych zaliczamy poziom witamin, temperaturę ciała, niedobory elektrolitów, stany patologiczne związane z nadmierną lub niedostateczną produkcją hormonów czy choroby autoimmunizacyjne np. choroba Hashimoto.
Czy suplementacja odgrywa ważną rolę w uregulowaniu gospodarki hormonalnej?
Zdecydowanie popieram suplementację, szczególnie jeśli jest przemyślana pod względem wzajemnych interakcji składników preparatów. Uważam, że bardzo istotne jest uzupełnianie ilości witaminy D, którą organizm wytwarza pod wpływem promieni słonecznych, jest niezbędna m. in. do prawidłowego wykorzystania wapnia i fosforu, pomaga w utrzymaniu zdrowych kości, wspomaga układ odpornościowy.
Jaką rolę odgrywa kwas foliowy oraz witaminy z rodziny B?
Równie istotne są witaminy z grupy B w tym kwas foliowy. Biorą one udział w procesie tworzenia czerwonych krwinek, wpływają na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego w tym mózgu, zmniejszają uczucie znużenia i zmęczenia, poprawiają też odporność organizmu. Kwas foliowy pomaga w utrzymaniu prawidłowych funkcji psychologicznych, a także jest niezbędny dla kobiet spodziewających się dziecka. Przyczynia się do wzrostu tkanek matczynych w ciąży oraz wspomaga prawidłowy rozwój układu nerwowego płodu, poprzez zmniejszenie ryzyka wystąpienia wad cewy nerwowej.
Do grupy witamin B należy także kwas pantotenowy, niezbędny do właściwego bilansu energetycznego, syntezy i metabolizmu hormonów steroidowych, a także do wydzielania przekaźników nerwowych. Niskie poziomy witamin mogą przyczyniać się do m.in. do obniżenia nastroju, skurczy, zmęczenia i apatii.