Prof. Adam Witkowski
Dyrektor XXV Warsztatów WCCI w Warszawie, Prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego
Uważa się, że problem zawałów dotyka głównie mężczyzn, ale to nie do końca prawda. Statystyki pokazują, iż zawały to właśnie dla kobiet często kończą się tragicznie, ponieważ nie zawsze potrafią one rozpoznać objawy i na czas udać się do specjalisty.
Zawał serca to jedna z najczęstszych chorób serca. Powstaje jako martwica narządu lub tkanki wywołanej niedokrwieniem. Zawał jest zwykle skutkiem pęknięcia blaszki miażdżycowej w naczyniu wieńcowym, które doprowadza krew do serca.
Badania wskazują, że połowa pacjentów po zawale serca nie jest instruowana, jak postępować w przypadku wystąpienia bólu w klatce piersiowej. Trzeba też pamiętać, że więcej niż połowa zawałów występuje u osób, które rozpoznały lub u których rozpoznano wcześniej chorobę wieńcową. Edukacja i wyższa świadomość pacjentów są najprostszym sposobem do lepszej skuteczności leczenia. Sama edukacja nie jest procesem szybkim i łatwym, ale dzięki niej wiele osób w przypadku objawów zawału zdecyduje się szybciej wezwać pogotowie – mówi Prof. Adam Witkowski, Dyrektor XXV Warsztatów WCCI w Warszawie, Prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.
U kobiet objawy zawału mogą być zupełnie inne niż u mężczyzn i nie tak proste do rozpoznania.
Są zauważalne różnice między objawami zawału u kobiet i mężczyzn. U kobiet częściej występują objawy nietypowe. Stąd można powiedzieć, że objawy, które nazywamy nietypowymi, typowo występują u kobiet – dodaje Prof. Witkowski.
Blisko 40 proc. kobiet z zawałem nie ma silnego bólu w klatce piersiowej. Ponadto choroba ta pojawia się u pań średnio 10 lat później. U starszych kobiet często równolegle występuje cukrzyca, a diabetycy nie czują tego bólu – stąd tak trudno kobietom scharakteryzować rodzaj bólu i powiązać go z problemami sercowymi. Wpływ na skuteczność rozpoznawania objawów zawału mają też aspekty… kulturowe.
Kobiety często nie chcą zauważać objawów, bo czują się odpowiedzialne za innych członków rodziny. Dolegliwości o małym natężeniu bagatelizują nie dopuszczając do siebie myśli o chorobie – stwierdza Prof. Witkowski.
Kolejną przyczyną, czy też barierą są hormony – to one dłużej chronią kobiety przed zawałem. Jednak ma to również drugą stronę medalu. Ponieważ objawy zawału u kobiety trudno rozpoznać – często mylone są one z zatruciem pokarmowym, grypą czy objawami menopauzy – panie trafiają do kardiologa później niż panowie przez co choroba rozpoznawana jest już w zaawansowanym stadium lub nawet w trakcie ratowania życia w szpitalu.
Na wynik leczenia zawału serca w dużym stopniu wpływa czas od wystąpienia bólu do wezwania pogotowia. Ryzyko zgonu osób leczonych z opóźnieniem jest znacznie większe, stąd mówimy o tzw. złotej godzinie w kardiologii, czyli o czasie najbardziej optymalnym dla osiągnięcia najlepszego efektu leczniczego dla pacjenta – podkreśla Prof. Witkowski.
Warto podkreślić, że u kobiet ból w klatce piersiowej nie musi być umiejscowiony przy mostku. Nierzadko są to kłucia niedaleko łopatek, a także w okolicy brzucha. Dolegliwości w klatce piersiowej kojarzone są przez kobiety ze stresem, lękami czy wysiłkiem fizycznym i zbyt szybkim tempem życia. Dlatego panie zwłaszcza w okresie menopauzy powinny systematycznie wykonywać badania serca i w przypadku niepokojących objawów, niezwłocznie udać się do szpitala.
Artykuł powstał z okazji XXV edycji warsztatów Warsaw Course on Cardiovascular Interventions
Ewelina Zych-Myłek
Fundacja Instytut Świadomości